Hajnówka dnia 07.10.2024r.

OS.604.71.2024.AM

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

 Na podstawie art. 71 ust. 2 pkt 2, art.72 ust. 1 pkt 8, art. 73 ust. 2, art. 75 ust. 1 pkt 2, art. 80 ust.2,  art. 84, art. 85 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024r. poz. 1112), w związku z  § 3 ust. 1 pkt 87 lit. a  rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2019r. poz. 1839 ze zm.), art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2024r. poz. 572), w związku z wszczętym z urzędu w dniu 21.08.2024r. przez Starostę Hajnowskiego postępowaniem administracyjnym, w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko Scalanie gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym obiektu „Ochrymy i inne” gmina Narewka, powiat hajnowski, województwo podlaskie

stwierdza się

brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko Scalanie gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym obiektu „Ochrymy i inne” gmina Narewka, powiat hajnowski, województwo podlaskie

oraz określa się:

- warunki korzystania ze środowiska w fazie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, tj.:

1. realizacja poszczególnych zamierzeń wynikających z założeń prac scaleniowych, określanych jako prace poscaleniowe, wymaga szczegółowej analizy ich wpływu na obszary Natura 2000 i gatunki strefowe,
2. realizację poszczególnych zamierzeń wynikających z założeń prac scaleniowych, określanych jako prace poscaleniowe, w rejonie przedpola Puszczy Białowieskiej, prowadzić pod nadzorem przyrodniczym.

Charakterystyka przedsięwzięcia stanowi załącznik do niniejszej decyzji

Uzasadnienie

W dniu 21.08.2024 roku, zgodnie z art. 73 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024r. poz. 1112) zostało wszczęte z urzędu postępowanie administracyjne, w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko Scalanie gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym obiektu „Ochrymy i inne” gmina Narewka, powiat hajnowski, województwo podlaskie.

Ogólna powierzchnia analizowanego obiektu wynosi około 601,5853 ha, składa się z 1236 działek ewidencyjnych w całości i 11 działek w części, w tym:

• Grunty obrębu Ochrymy: 170,4748 ha, 362 działki;
• Grunty obrębu Kapitańszczyzna: 101,6770 ha, 194 działki;
• Grunty części obrębu Podlewkowie: 61,6473 ha, 214 działek w całości i 1 w części;
• Grunty części obrębu Porosłe: 35,7525 ha, 48 działek w całości i 2 w części;
• Grunty części obrębu Lewkowo Nowe: 146,9737 ha, 238 działek w całości i 5 w części;
• Grunty części obrębu Stare Lewkowo: 85,0600 ha, 180 działek w całości i 3 w części.

Obiekt scaleniowy „Ochrymy i inne” jest zwartym kompleksem wsi graniczących ze sobą.

Zostało ono zakwalifikowane do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zgodnie z §3 ust.1 pkt 87 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 roku w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2019r. poz. 1839 ze zm.).

Teren inwestycji nie jest objęty obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, za wyjątkiem działki o nr geod. 27/3 obręb Stare Lewkowo. Zgodnie z wypisem z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Narewka (GN.6727.83.2024.MS z dnia 14.08.2024r.) działka ta jest przeznaczona w części pod tereny komunalnej oczyszczalni ścieków (NO), w części pod tereny bazy konserwacyjno – remontowej dla potrzeb oczyszczalni ścieków (ZB), w części pod tereny zieleni urządzonej o funkcji izolacyjnej (ZP). Biorąc pod uwagę art. 80 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024r. poz. 1112) można stwierdzić, iż przedmiotowe przedsięwzięcie nie ingeruje w sposób użytkowania w/w działki oraz w jej przeznaczenie określone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Zgodnie z art. 63 ust 1 oraz art. 64 ust. 1  w/w ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku (…) ewentualny obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, po zasięgnięciu opinii regionalnego dyrektora ochrony środowiska oraz organu właściwego do wydania oceny wodnoprawnej tj. dyrektora zarządu zlewni PGW Wody Polskie. W przedmiotowym przypadku, zgodnie z art. 75 ust. 1, pkt 2 organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest starosta.

Wobec powyższego, w dniu 21.08.2024r. pismem znak: OS.604.71.2024.AM Starosta Hajnowski zwrócił się z prośbą do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku oraz do Dyrektora Zarządu Zlewni w Białymstoku o opinię, czy planowane przedsięwzięcie wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby o określenie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Do wniosku dołączono: kartę informacyjną przedsięwzięcia (wersja elektroniczna),  załącznik graficzny mapa – założenia do projektu scalenia (wersja elektroniczna), kopię mapy ewidencyjnej poświadczonej przez organ w skali 1:5000, obejmującej obiekt scalenia wraz z obszarem, na który przedsięwzięcie będzie oddziaływać (wersja elektroniczna), kopię mapy ewidencyjnej w skali 1:5000 w wersji papierowej i elektronicznej z zaznaczonym terenem obejmującym obszar realizacji przedsięwzięcia wraz z obszarem znajdującym się w odległości 100m od granic tego terenu oraz wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Narewka obejmujący działkę o nr geod. 27/3 obręb Stare Lewkowo.

W dniu 02.09.2024r. wpłynęło wezwanie - pismo znak: WOOŚ.4220.268.2024.RD Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku, w sprawie uzupełnienia braków merytorycznych w przedłożonej karcie informacyjnej przedsięwzięcia. Pismem znak: OS.604.71.2024.AM z dnia 02.09.2024r. przesłano wymagane informacje.

Po zapoznaniu się z przekazaną dokumentacją, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Białymstoku w postanowieniu z dnia 13.09.2024r. znak: WOOŚ.4220.268.2024.RD wyraził opinię, iż dla przedsięwzięcia Scalanie gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym obiektu „Ochrymy i inne” gmina Narewka, powiat hajnowski, województwo podlaskie, nie istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.

W dniu  09.09.2024r. do Starostwa Powiatowego w Hajnówce wpłynęła opinia Dyrektora Zarządu Zlewni w Białymstoku PGW Wody Polskie znak: BI.ZZŚ.4901.202.2024.IK z dnia 06.09.2024r., w której nie stwierdzono potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięcia Scalanie gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym obiektu „Ochrymy i inne” gmina Narewka, powiat hajnowski, województwo podlaskie. 

Dokonując analizy przedsięwzięcia, wzięto pod uwagę w/w opinie oraz uwarunkowania związane z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko zawarte w art. 63 ust 1 ustawy  z dnia 3 października 2008 roku  o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024. poz. 1112) tj.: rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla środowiska, w szczególności przy istniejącym użytkowaniu terenu, zdolności samooczyszczania się środowiska i odnawiania się zasobów naturalnych, walorów przyrodniczych i krajobrazowych, a także rodzaj, cechy i skalę możliwego oddziaływania w odniesieniu do w/w kryteriów oraz kryteriów o których mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Przedmiotowej procedurze administracyjnej podlega proces scalania gruntów jako specjalistyczne postępowanie geodezyjno – prawne, które przyczynia się do uporządkowania krajobrazu rolniczego i ułatwia prowadzenie produkcji rolnej. Daje ono możliwość rozwoju                              i podniesienia atrakcyjności terenów wiejskich, przy jednoczesnej ochronie terenów cennych ekologicznie, umożliwiając realizację celów pozarolniczych np. z zakresu ochrony środowiska. Efekt prac scaleniowych stanowi podstawę i otwiera możliwości do późniejszej realizacji, będących obecnie na etapie założeń i planowania, inwestycyjnych prac związanych z zagospodarowaniem poscaleniowym.

Planowane do realizacji przedsięwzięcie będzie polegało na wykonaniu scalenia gruntów na obiekcie „Ochrymy i inne” w gminie Narewka, powiat hajnowski, którego ogólna powierzchnia wynosi około 601,5853 ha i składa się z 1236 działek ewidencyjnych w całości i 11 działek w części.

 Jest to teren typowo rolniczy, o czym świadczy wysoki udział użytków rolnych  – 87,88 % ogólnej powierzchni obiektu. Planowany obiekt scaleniowy w całości położony jest na Obszarze Chronionego Krajobrazu Puszcza Białowieska oraz częściowo w granicach Obszarów Natura 2000: - Puszcza Białowieska - (kod obszaru PLC200004) – obszar specjalnej ochrony ptaków oraz specjalny obszar ochrony siedlisk (w jego granicach znajdują się działki nr 200, 201, 202/1 położone w obrębie Podlewkowie) oraz - Ostoja w Dolinie Górnej Narwi (kod obszaru PLH200010) – specjalny obszar ochrony siedlisk – w jego granicach znajduje się część obrębów Lewkowo Nowe i Stare Lewkowo.

Prace pomiarowe związane z założeniem osnowy pomiarowej oraz z pomiarem szczegółów terenowych i wyznaczenie projektu scalenia na gruncie, wykonane zostaną z uwzględnieniem nowoczesnych technologii, bezpiecznych dla środowiska (nadajniki GPS, dalmierze elektroniczne, bezzałogowe statki powietrzne (DRON). Natomiast prace projektowe związane ze scaleniem gruntów oraz założenie ewidencji gruntów po scaleniu wykonane zostaną w systemie informacyjnym, w programie geodezyjnym EWMAPA, EWOPIS, EWID 2000. Utrwalenie nowych granic działek, powstałych w wyniku scalenia gruntów, polega na dokonaniu stabilizacji punktów granicznych betonowymi słupkami ze szklanymi podcentrami, rurkami i prętami metalowymi oraz palami drewnianymi. Taka ingerencja w środowisko przyrodnicze praktycznie pozostawia obszary przyrodnicze w stanie nienaruszonym i nie zmieni to ich dotychczasowego charakteru, a także nie nastąpi zakłócenie w równowadze przyrodniczej i nie wpłynie na bioróżnorodność środowiska. Podczas scalenia gruntów nie nastąpi masowa likwidacja miedz na granicach działek, które na terenach wykorzystywanych rolniczo stanowią naturalną enklawę flory i fauny, czy też wycinka drzew i krzewów.

Ze względu na charakter planowanego przedsięwzięcia, prace nie będą wiązały się z wykorzystaniem zasobów naturalnych: wody, gleby, kopalin. Prace scaleniowe nie naruszą obszarów występowania min.: grzybów, owoców leśnych oraz zwierząt czyli nie wpłyną na zubożenie bioróżnorodności biologicznej.

Realizacja projektu scalenia oraz wszelkich prac związanych z zagospodarowaniem poscaleniowym nie spowoduje zmian dotychczasowego rolniczego charakteru obszaru objętego scaleniem. Ma na celu utworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania na gruntach poprzez odpowiednie ukształtowanie rozłogów oraz poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych i gruntów leśnych. W związku z tym, prace zrealizowane zostaną na podstawie wariantowych życzeń uczestników scalenia, z uwzględnieniem najkorzystniejszych rozwiązań dla zainteresowanych właścicieli gruntów oraz środowiska przyrodniczego.

-    zmniejszeniu ulegnie liczba działek małych i o wąskich nieregularnych kształtach,

-   nastąpi likwidacja wspólnot gruntowych,                  

-    granice nowoprojektowanych działek w miarę możliwości zostaną dostosowane do systemu istniejącej melioracji wodnej i rzeźby terenu - nie powodując tym samym zakłóceń w grawitacyjnym spływie wód oraz dostosowane będą do systemu komunikacyjnego, aby uniknąć ingerowania w środowisko przyrodnicze i walory krajobrazowe,

-    zostanie wydzielony grunt przeznaczony na cele związane z poprawą stosunków wodnych, zwraca się uwagę na zwiększenie retencji wodnej na gruntach rolnych (m.in. mała retencja wodna, odstąpienie od ingerencji czyli zachowanie śródpolnych oczek wodnych i mokradeł, czy małych zbiorników wodnych),

-  planuje się przebudowę istniejącego urządzenia melioracji wodnych (zastawki) w celu zmiany jej funkcji, tj. zmiana funkcji z odwadniającej na nawadniająco – odwadniającą,

 -  zastosowane będą rozwiązania ukierunkowane na ochronę przyrody i ochronę środowiska (m.in. zachowanie zadarnionych skarp oraz zachowanie lub wyznaczanie pasów ochronnych o charakterze zakrzewień lub zadrzewień śródpolnych czy wyznaczenie strefy buforowej w dolinie rzeki Narewka),

-    nastąpi pozyskanie gruntów służących do zaspokojenia potrzeb zbiorowych, terenów na rozbudowę i modernizację infrastruktury np. komunikacyjnej, jak również oświatowej, sportowej i rekreacyjnej,

-   korzystny rozłóg gruntów może wpłynąć na zmniejszenie kosztów związanych z transportem rolniczym.

Analiza stanu technicznego dróg na obiekcie „Ochrymy i inne” wykazała braki związane z jakością dróg transportu rolnego w obecnie istniejącej sieci drogowej, w związku z czym, w projekcie scalenia gruntów zakłada się prace projektowe, mające na celu poprawę ich funkcjonalności i poprawę układu przestrzennego dróg. Prace mogą obejmować poszerzenie istniejących dróg i dostosowanie ich do gabarytów pojazdów i maszyn rolniczych, poprawę stanu technicznego istniejących dróg dojazdowych, poprzez urządzenie lub modernizację istniejącej nawierzchni, modernizację i budowę elementów infrastruktury drogowej (zjazdów, przepustów i rowów przydrożnych), projektowanie nowych dróg w celu ułatwienia dojazdu oraz uzyskania dostępu do drogi publicznej dla każdej działki ewidencyjnej, przy racjonalnym wykorzystaniu odcinków istniejących na gruncie (lecz nie uwidocznionych w ewidencji), a także dostosowanie pasa drogowego do faktycznego przebiegu drogi w terenie.

Przy kształtowaniu infrastruktury drogowej brane są pod uwagę potrzeby mieszkańców w zakresie poprawy gospodarowania przez nich gruntami. Zabiegi związane z kształtowaniem sieci dróg nie będą miały negatywnego wpływu na środowisko. Poprawa parametrów technicznych dróg wpłynie korzystnie na bezpieczeństwo ruchu kołowego, poprawi płynność jazdy, spowoduje obniżenie poziomu zapylenia, hałasu oraz zmniejszenie ilości spalin wprowadzanych do atmosfery.

Biorąc pod uwagę opinię Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku, (postanowienie z dnia 13.09.2024r. znak: WOOŚ.4220.268.2024.RD) już na etapie prac scaleniowych należy podkreślić zasadność działań, mających na celu zminimalizowanie ewentualnych skutków zagospodarowania poscaleniowego, wynikającego z założeń prac scaleniowych.

Ważne jest, aby organ wydający zezwolenia na realizację poszczególnych zamierzeń, wchodzących w zakres prac poscaleniowych, szczegółowo przeanalizował ich wpływ na obszary Natura 2000 i gatunki strefowe.

Zasadnym byłoby również prowadzenie prac w rejonie przedpola Puszczy Białowieskiej pod nadzorem przyrodniczym.

Tak więc, mimo iż na etapie założeń prac scaleniowych wyklucza się znaczące negatywne oddziaływanie na środowisko, w tym na walory przyrodnicze - ze względu na występowanie na obiekcie form ochrony przyrody – należy zidentyfikować i zminimalizować możliwość wystąpienia ewentualnych negatywnych oddziaływań, poddając analizie inwestycje związane z zagospodarowaniem poscaleniowym (na etapie tworzenia szczegółowych dokumentacji).

Przedsięwzięcie zrealizowane zostanie, na podstawie wariantowych życzeń uczestników scalenia, uwzględniając najkorzystniejsze rozwiązania dla zainteresowanych właścicieli gruntów oraz dla środowiska przyrodniczego.

-  planowane przedsięwzięcie nie przyczyni się do kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć znajdujących się na obszarze, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie;

-   w trakcie realizacji prac scaleniowych nie będą wykorzystywane zasoby naturalne. Na tym etapie nie uwzględnia się ilości wykorzystanych surowców mineralnych i paliwa użytego przy budowie i urządzaniu dróg w ramach prac poscaleniowych. Wielkości te będzie można ustalić dopiero na etapie opracowywania dokumentacji szczegółowych przy realizacji zadań urządzeniowych związanych z kształtowaniem sieci dróg transportu rolnego;

-   w trakcie realizacji planowanych prac scaleniowych na analizowanym obiekcie, nie będą wprowadzane do środowiska substancje i energia, niebezpieczne z punktu widzenia ochrony środowiska. Nie wystąpi emisja wibracji oraz promieniowania, nie powstaną także pola elektromagnetyczne oraz inne zakłócenia. Niewielki wzrost emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego czy hałasu może mieć miejsce w wyniku przewozu geodetów wykonujących niezbędne pomiary w terenie. Jest to związane z pracą sprzętu technicznego i ruchem pojazdów. W trakcie prac scaleniowych na obiekcie, opisane emisje wystąpią  w niewielkim stopniu, gdyż do realizacji wymienionych czynności zostanie wykorzystana mała ilość środków transportu                  i maszyn, a planowane prace mają niewielką skalę i lokalny charakter. Zarówno przy pracach związanych ze scaleniem gruntów, będących w większości pracami kameralnymi, jak i pracach pomiarowych związanych z kontrolą terenową użytków, założeniem osnowy pomiarowej oraz określeniem położenia szczegółów terenowych i wyznaczenia projektu scalenia, nie przewiduje się wytwarzania odpadów.

- w trakcie realizacji przedsięwzięcia nie przewiduje się prowadzenia gospodarki wodno -ściekowej tzn. zaopatrzenia w wodę osób, prowadzących prace scaleniowe oraz odprowadzania ścieków.

- przedmiotowe przedsięwzięcie przy uwzględnieniu używanych substancji i stosowanych technologii nie stwarza ryzyka wystąpienia poważnej awarii – przedsięwzięcie nie zalicza się do zakładów stwarzających zagrożenie  wystąpienia poważnych awarii, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia  29 stycznia 2016r. w sprawie rodzajów i ilości substancji  niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. z 2016r. poz. 138).

Dalsza analiza materiału dowodowego pod kątem wymagań zawartych w art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 roku  o udostępnianiu informacji o środowisku (…) wykazała, iż realizacja wnioskowanego przedsięwzięcia nie stanowi zagrożenia dla środowiska, przy: istniejącym użytkowaniu terenu, zdolności samooczyszczania się środowiska i odnawiania się zasobów naturalnych, walorów przyrodniczych i krajobrazowych.

Planowane przedsięwzięcie nie jest zlokalizowane na obszarach wodno–błotnych, na obszarach przylegających do jezior i obszarach wybrzeży, na obszarach górskich czy innych obszarach objętych ochroną, w tym w strefie ochronnej ujęć wód i obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych.

Na terenie obiektu „Ochrymy i inne” występuje rzeka Narewka oraz jej dopływy: Waliczówka we wsi Kapitańszczyzna, Jabłoniówka we wsi Ochrymy, Okulinka we wsi Podlewkowie i Bobrówka we wsi Lewkowo Nowe. Wszystkie ww. dopływy są drobnymi ciekami biorącymi swój początek na obszarze gminy. 

Ponadto na planowanym obiekcie scaleniowym znajduje się dwanaście zbiorników wodnych, stawy są zbiornikami sztucznymi i nie zostały dla nich ustanowione obszary ochronne.

 Rozbudowana sieć rzek i drobnych cieków powoduje, iż analizowany teren położony jest w zasięgu aż 5 jednostek planistycznych gospodarowania wodami – Jednolitych Części Wód Powierzchniowych Rzecznych (JCWP RW) – RW20001026128 Jabłoniówka, RW200010261256  Okulinka, RW200010261269  Bobrówka, RW200010261292 Waliczówka, RW200011261299  Narewka od Jelonki do ujścia.

Celem środowiskowym na lata 2022 - 2027, określonym dla w/w jednolitych części wód zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 listopada 2022r. w sprawie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (Dz.U. z 2023r. poz. 300) jest głównie osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego, poprzez zapewnienie drożności cieków dla migracji ichtiofauny, o ile jest monitorowany wskaźnik diadromiczny D, a także utrzymanie stanu chemicznego na poziomie poniżej stanu dobrego dla złagodzonych wskaźników benzo(a)piren(w), dla pozostałych wskaźników – stanu dobrego. Status jednostek określono jako naturalne części wód, stan oceniony został jako zły, a z oceny wynika, iż są one zagrożone ryzykiem nieosiągnięcia celu środowiskowego.

Jedynie dla jednostki Bobrówka o kodzie RW200010261269 celem środowiskowym jest głównie osiągnięcie umiarkowanego potencjału ekologicznego dla złagodzonych wskaźników OWO – dla pozostałych wskaźników – II klasa jakości, a także utrzymanie dobrego stanu chemicznego. Status jej określono jako silnie zmieniona część wód, stan oceniony został jako zły, a z oceny stanu wynika, iż jest ona zagrożona ryzykiem nieosiągnięcia celu środowiskowego.

Powiat Hajnowski, a więc i obiekt scalenia, zlokalizowany jest poza Głównymi Zbiornikami Wód Podziemnych. Planowany obiekt scaleniowy zlokalizowany jest w zasięgu Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) o numerze PLGW200052, której stan oceniony został jako dobry, a z oceny stanu wynika, iż nie jest ona zagrożona ryzykiem nieosiągnięcia celów środowiskowych. Celem środowiskowym dla JCWPd jest zapobieganie lub ograniczanie wprowadzenia do nich zanieczyszczeń, zapobieganie pogorszeniu oraz poprawa ich stanu, ochrona i podejmowanie działań naprawczych, a także zapewnienie równowagi między poborem, a zasilaniem tych wód.

Biorąc pod uwagę opinię Dyrektora Zarządu Zlewni w Białymstoku (pismo BI.ZZŚ.4901.202.2024.IK z dnia 06.09.2024r.), w związku z tym, iż zakres przedsięwzięcia nie spowoduje zmiany dotychczasowego rolniczego charakteru obszaru objętego scaleniem, jego realizacja nie będzie miała negatywnego wpływu na stan wód oraz osiągnięcie celów środowiskowych określonych dla jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) oraz jednolitych części wód podziemnych (JCWPd) w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły. Nie powinna mieć też wpływu na realizację szczegółowych celów środowiskowych określonych dla tych jednostek.

 Realizacja planowanego przedsięwzięcia nie wymaga wykorzystania wody, a oddziaływanie na środowisko gruntowo – wodne związane może być z realizacją prac poscaleniowych tj.: modernizacją istniejących dróg i budową nowych, innych obiektów.

Zgodnie z mapą zagrożenia powodziowego – arkusz Kapitańszczyzna N-34-120-A-d-1, Lewkowo Stare N-34-120-A-d-2, Planta N-34-120-A-d-4 teren objęty scaleniem gruntów częściowo tj.: w dolinie rzeki Narewka, znajduje się w obszarze szczególnego zagrożenia powodzią w rozumieniu art. 16 pkt 34 ustawy z dnia 20 lipca 2017 roku Prawo Wodne (Dz.U. z 2024r. poz. 1087). W związku z czym, w przypadku planowanych prac poscaleniowych dot. zabudowy i zagospodarowania terenu położonego na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, zgodnie z art. 166 ust. 2 ustawy Prawo Wodne – może być wymagane uzyskanie uzgodnienia z Wodami Polskimi w zakresie dotyczącym w/w działań.

Przedsięwzięcie nie będzie realizowane na obszarach, na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone, nie będzie ingerowało w obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe oraz w obszary ochrony uzdrowiskowej.

 Zgodnie z informacjami uzyskanymi od Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, na terenie obrębów objętych scaleniem nie występują zabytki wpisane do rejestru Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku. Występują obszary o znaczeniu archeologicznym, nie wpisane do rejestru zabytków, ujęte w wojewódzkiej ewidencji zabytków (WEZ), na terenie obrębu Ochrymy, Podlewkowie, Kapitańszczyzna, Lewkowo Nowe.

Przedsięwzięcie nie stanowi zagrożenia, biorąc pod uwagę liczbę ludności, na którą może oddziaływać. Na podstawie danych uzyskanych z Urzędu Gminy Narewka wynika, iż wieś Ochrymy zamieszkują 73 osoby, zaś Kapitańszczyznę – 22 osoby. Ponadto pozyskano z Gminy Narew informacje dotyczące ilości osób zamieszkujących obręby Podlewkowie (24 mieszkańców), Stare Lewkowo (283 mieszkańców) i Lewkowo Nowe (178 mieszkańców). Scalenie gruntów wszczęte zostało na wniosek zdecydowanej większości właścicieli gospodarstw rolnych obiektu scalenia i realizowane będzie na podstawie wariantowych życzeń uczestników scalenia, uwzględniając najkorzystniejsze rozwiązania dla zainteresowanych właścicieli gruntów.

Ewentualne oddziaływanie na obszarach zamieszkałych, może wynikać z transportu pracowników Wojewódzkiego Biura Geodezji w Białymstoku, jednakże nie będzie ono obarczone większym ryzykiem niż codzienny ruch pojazdów na tym obszarze. Prace terenowe będą wykonywane z użyciem nowoczesnego sprzętu, niepowodującego jakichkolwiek uciążliwości dla zamieszkałych osób. Przejazd osób wykonujących prace geodezyjne będzie miał miejsce tylko w porze dziennej.

Biorąc pod uwagę usytuowanie, rodzaj i skalę przedsięwzięcia, prawdopodobieństwo, wielkość i złożoność oddziaływania, jego realizacja i eksploatacja nie będzie stanowiła znacznej uciążliwości. Planowane zamierzenie będzie miało zasięg lokalny, dotyczy obszaru i właścicieli gospodarstw rolnych wchodzących w obiekt scalenia „Ochrymy i inne”, brak jest oddziaływania transgranicznego.

Planowane przedsięwzięcie jest zabiegiem formalno – prawnym, a nie typowym przedsięwzięciem technicznym, dlatego też jego oddziaływanie na środowisko jest znikome, nie generuje znacznych zanieczyszczeń do środowiska. Oddziaływanie przedsięwzięcia nie będzie wykraczało poza obszar planowanego scalenia gruntów. Jednakże należy dążyć do ograniczenia jego oddziaływania poprzez:

• minimalizowanie emisji zanieczyszczeń gazowych będących wynikiem spalania paliw w środkach transportu poprzez wykorzystywanie do tego celu pojazdów nowoczesnych  o możliwie jak najniższej emisji zanieczyszczeń spełniających normy techniczne;
• minimalizowanie emisji hałasu wykorzystując urządzenia i maszyny o jak najniższej emisji hałasu, w dobrym stanie technicznym, spełniające normy techniczne;
• wykonywanie prac ograniczyć wyłącznie do pory dziennej;
• postępowanie z wytworzonymi odpadami powinno nastąpić zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U z 2023r. poz. 1587 ze zm.).

Scalenie gruntów pełni ważną rolę w procesie urządzania przestrzeni obszarów wiejskich, obejmuje prace geodezyjne, nakreślające ramy i tworzące założenia dla działań inwestycyjnych, związanych z zagospodarowaniem poscaleniowym.

Scalenie gruntów jest przedsięwzięciem łączącym prace kameralne i terenowe. Ich następstwem są inwestycje infrastrukturalne na terenie obiektu scaleniowego. Przeprowadzając prace projektowe dąży się do stworzenia odpowiedniej organizacji gospodarstw rolnych przy jednoczesnym zachowaniu dobrostanu środowiska naturalnego. Dlatego prace scaleniowe już w fazie projektowej, biorą pod uwagę uwarunkowania środowiskowe tak, aby późniejsze prace urządzeniowe nie wywierały znaczącego wpływu na równowagę poszczególnych elementów środowiska i nie wpływały na jego bioróżnorodność na scalanych gruntach.

Zakres prac oraz kolejność wykonywania możliwych do zrealizowania prac poscaleniowych ze wsparciem środków unijnych, zostanie uzgodniony z zainteresowanymi rolnikami i Wójtem Gminy Narewka i będzie wymagał indywidualnej analizy oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć zaplanowanych w ramach zagospodarowania poscaleniowego.

Planowane scalenie gruntów obiektu „Ochrymy i inne”, jak również związane z tym prace poscaleniowe, nie spowodują zmiany dotychczasowego rolniczego charakteru obszaru objętego planowanym scaleniem. Nowoprojektowany rozłóg gospodarstw będzie miał korzystny wpływ na elementy środowiska przyrodniczego i krajobrazu.

Zaprojektowanie poprawnego ukształtowania ładu przestrzennego terenów wiejskich, prawidłowego układu pól ornych, użytków zielonych wraz z dostosowaną infrastrukturą techniczną, przyczyni się do zachowania bogatej różnorodności biologicznej. Projekt nie zakłada tworzenia jednostek wielkoobszarowych o dużej koncentracji produkcji, a co za tym idzie nie przewiduje się zakłócenia równowagi w przyrodzie. Przeprowadzona analiza elementów środowiska, występujących na obszarze obiektu „Ochrymy i inne”, określenie wpływu planowanego przedsięwzięcia na środowisko oraz przedstawienie możliwych rozwiązań ochronnych pozwalają stwierdzić, że planowane do realizacji w ramach zabiegu scaleniowego prace, nie wpłyną negatywnie na środowisko obszaru objętego scaleniem. Nie spowodują istotnego oddziaływania na środowisko zarówno podczas realizacji, jak i eksploatacji. Oddziaływania związane z realizacją scalenia będą miały charakter krótkoterminowy, nieciągły oraz w pełni odwracalny. 

Po przeanalizowaniu zgromadzonego materiału w przedmiotowej sprawie, biorąc pod uwagę uwarunkowania związane z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz opinię Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dnia 13.09.2024r. znak: WOOŚ.4220.268.2024.RD i opinię Dyrektora Zarządu Zlewni w Białymstoku znak: BI.ZZŚ.4901.202.2024.IK z dnia 06.09.2024r. stwierdzono, iż odstąpienie od obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia, jest uzasadnione. W związku z opinią RDOŚ w Białymstoku, organ skorzystał z możliwości określenia szczególnych warunków i wymagań dotyczących ochrony środowiska, zgodnie z delegacją art. 84 ust. 1a ustawy z dnia 3 października 2008 roku  o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024r. poz. 1112).

Biorąc powyższe pod uwagę postanowiono jak w sentencji.

O wszczęciu postępowania w sprawie wydania niniejszej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o wszystkich czynnościach organu dokonywanych w trakcie prowadzonego postępowania oraz o możliwości zapoznania się i wypowiedzenia co do zebranych dowodów i materiałów w sprawie przed wydaniem decyzji i po wydanej decyzji - strony postępowania informowane były na zasadach określonych w art. 49 Kpa przez obwieszczenie, w sposób wskazany w art. 74 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 roku  o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024r. poz. 1112)

W trakcie prowadzonego postępowania strony nie wniosły uwag.

Zgodnie z art. 85 ust. 3 ustawy  z dnia 3 października 2008 roku  o udostępnianiu informacji o środowisku (…) informacja o wydanej decyzji, o możliwości zapoznania się z jej treścią oraz dokumentacją sprawy została podana do publicznej wiadomości.

Dane o niniejszej decyzji zostaną włączone do publicznie dostępnego wykazu danych o dokumentach zawierających informację o środowisku i jego ochronie.

Zgodnie z art. 84 ust. 2 ustawy  z dnia 3 października 2008 roku  o udostępnianiu informacji o środowisku (…) charakterystyka przedsięwzięcia stanowi załącznik do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

POUCZENIE

1. Od decyzji służy stronom odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Białymstoku, za pośrednictwem Starosty Hajnowskiego w terminie 14 dni od dnia otrzymania niniejszej decyzji. W trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję. Z dniem doręczenia organowi oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do odwołania przez ostatnią ze stron postępowania, decyzja staje się ostateczna i prawomocna.
2. Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dołącza się do wniosku o wydanie decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 oraz zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1a ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024r. poz. 1112). Złożenie wniosku lub dokonanie zgłoszenia następuje w terminie 6 lat od dnia, w którym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach stała się ostateczna, z zastrzeżeniem ust. 4 i 4b w/w ustawy.
3. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wiąże organy wydające decyzje, o których mowa w art. 72 ust. 1, przyjmujące zgłoszenia, o których mowa w art. 72 ust. 1a ustawy z dnia 3 października 2008 roku  o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024r. poz. 1112) oraz wydające decyzje określające warunki korzystania ze środowiska w zakresie, w jakim ma być uwzględniona przy wydawaniu tych decyzji

Za wydanie niniejszej decyzji nie pobrano opłaty skarbowej zgodnie z art. 7 pkt 3 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2023r. poz. 2111)

Otrzymują:

1. Starosta Hajnowski
2. pozostałe strony zgodnie z art. 49 Kpa przez obwieszczenie,  w sposób wskazany w art. 74 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 roku  o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2024r. poz. 1112)

Do wiadomości:

1. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Białymstoku
2. Dyrektor Zarządu Zlewni w Białymstoku
3. Marszałek Województwa Podlaskiego

a/a

 

Załącznik do decyzji

o środowiskowych uwarunkowaniach

znak: OS.604.71.2024.AM z dnia 07.10.2024r.

CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA

Scalanie gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym obiektu „Ochrymy i inne” gmina Narewka, powiat hajnowski, województwo podlaskie.

Scalenia gruntów odgrywają ważną rolę w urządzaniu przestrzeni wiejskich zarówno w Polsce jak i w wielu innych krajach. Wpływają korzystnie na strukturę obszarową gruntów, co przekłada się na rozwój sfery gospodarczej i społecznej. Poprzez poprawę przestrzennej struktury gospodarstw oraz prace urządzeniowe, poscaleniowe, kształtują się na nowo obszary wiejskie.

Scalenie gruntów odbywa się w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 dla interwencji I.10.8 „Scalanie gruntów wraz  z zagospodarowaniem poscaleniowym” dla planowanego obiektu scaleniowego „Ochrymy i inne” położonego w gminie Narewka, powiecie hajnowskim, województwie podlaskim. WPR na lata 2023 – 2027 wspiera zrównoważone metody gospodarowania, przyjazne klimatowi i środowisku, chroniące wodę, glebę i powietrze oraz bioróżnorodność, a także sprzyja produkcji i wykorzystywaniu zrównoważonej energii. Jednym z narzędzi, które służy realizacji zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa są  scalenia gruntów. Dają one możliwość rozwoju i podniesienia atrakcyjności terenów wiejskich, przy jednoczesnej ochronie terenów cennych ekologicznie.

Opracowując założenia do projektu scalenia gruntów opierano się na zapisach Wytycznych podstawowych w zakresie pomocy finansowej w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 obowiązujących od 15 marca 2023 roku oraz Wytycznych szczegółowych w zakresie przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy finansowej w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 dla interwencji I.10.8 Scalanie gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym obowiązujących od 30 czerwca 2023 roku.

Aby przedmiotowe przedsięwzięcie, polegające na scaleniu gruntów, mogło zostać zrealizowane, musi obejmować szereg odpowiednio punktowanych działań, od których zależy możliwość pozyskania środków.

Kryteria wyboru operacji:

1. Jeżeli:

1) procentowy udział liczby właścicieli gospodarstw rolnych położonych na projektowanym obszarze scalenia, którzy złożyli wniosek o przeprowadzenie postępowania scaleniowego, w stosunku do ogólnej liczby właścicieli gospodarstw rolnych objętych postępowaniem scaleniowym lub procentowy udział powierzchni gruntów położonych na projektowanym obszarze scalenia, których właściciele złożyli wniosek o przeprowadzenie postępowania scaleniowego, w stosunku do ogólnej powierzchni gruntów projektowanego obszaru scalenia wynosi:

1. a) powyżej 50% i nie więcej niż 60% – przyznaje się 6 punktów,
2. b) powyżej 60% i nie więcej niż 70% – przyznaje się 7 punktów,
3. c) powyżej 70% i nie więcej niż 80% – przyznaje się 8 punktów,
4. d) powyżej 80% i nie więcej niż do 90% – przyznaje się 9 punktów,
5. e) powyżej 90% – przyznaje się 10 punktów;

2) powierzchnia projektowanego obszaru scalenia wynosi:

1. a) co najmniej 500 ha i nie więcej niż 1000 ha – przyznaje się 1 punkt,
2. b) powyżej 1000 ha – przyznaje się 2 punkty;

3) średnia liczba działek ewidencyjnych przypadających na gospodarstwo rolne na projektowanym obszarze scalenia wynosi:

1. a) powyżej 2 i nie więcej niż 3 – przyznaje się 1 punkt,
2. b) powyżej 3 i nie więcej niż 6 – przyznaje się 2 punkty,
3. c) powyżej 6 i nie więcej niż 10 – przyznaj się 3 punkty,
4. d) powyżej 10 – przyznaje się 4 punkty;

4) średnia powierzchnia działki ewidencyjnej na projektowanym obszarze scalenia wynosi:

1. a) powyżej 2 ha i nie więcej niż 3 ha – przyznaje się 1 punkt,
2. b) powyżej 1 ha i nie więcej niż 2 ha – przyznaje się 2 punkty,
3. c) powyżej 0,5 ha i nie więcej niż 1 ha – przyznaje się 3 punkty,
4. d) nie więcej niż 0,5 ha – przyznaje się 4 punkty;

5) operacja zakłada wydzielenie niezbędnych gruntów na cele miejscowej użyteczności publicznej o łącznej powierzchni co najmniej 500 m² – przyznaje się 2 punkty;

6) operacja zakłada realizację inwestycji przyczyniających się do zwiększenia retencji wodnej na gruntach rolnych polegającej na:

1. a) tworzeniu lub odtworzeniu śródpolnych oczek wodnych lub zachowanie istniejących mokradeł – przyznaje się 1 punkt,
2. b) budowie lub przebudowie:

• małych zbiorników wodnych (o łącznej powierzchni co najmniej 500 m²) – przyznaje się 2 punkty,
• istniejących urządzeń melioracji wodnych oraz innych urządzeń wodnych w celu zmiany ich funkcji, tj. zmiana funkcji urządzeń melioracji z odwadniających na nawadniająco–odwadniające – przyznaje się 2 punkty;

7) operacja zakłada:

1. a) zachowanie zadarnionych naturalnych skarp – przyznaje się 1 punkt,
2. b) zachowanie lub wyznaczanie pasów ochronnych o charakterze zakrzewień lub zadrzewień śródpolnych – przyznaje się 1 punkt,
3. c) wyznaczenie strefy buforowej – przyznaje się 1 punkt,
4. d) wyznaczenie granicy polno–leśnej – przyznaje się 1 punkt;

8) operacja zakłada podział wspólnoty gruntowej lub rozdysponowanie gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa – przyznaje się 1 punkt.

Opracowanie założeń do projektu scalenia w oparciu o wyszczególnione kryteria i uwzględnienie wymienionych operacji sprawia, że rosną szanse na pozyskanie pomocy finansowej i realizację przedsięwzięcia.

Planowany obiekt scaleniowy „Ochrymy i inne” obejmuje: obręb ewidencyjny 0009 Kapitańszczyzna o powierzchni 101,6770 ha, obręb ewidencyjny 0020 Ochrymy o powierzchni 170,4748 ha, część obrębu ewidencyjnego 0024 Podlewkowie o powierzchni 61,6473 ha, część obrębu ewidencyjnego 0012 Lewkowo Nowe o powierzchni 146,9737 ha, część obrębu ewidencyjnego 0025 Porosłe o powierzchni 35,7525 ha, część obrębu ewidencyjnego 0030 Stare Lewkowo o powierzchni 85,0600 ha.

Powierzchnia planowanego obiektu scaleniowego wynosi około 601,5853 ha i składa się z 1247 działek ewidencyjnych (w tym 1236 całych działek i 11 działek w części).

Scalenie gruntów jako postępowanie geodezyjno - prawne jest procesem, który przyczynia się do uporządkowania krajobrazu rolniczego – poprawy rozłogu gruntów, zmniejszenia ilości małych, rozproszonych działek składających się na gospodarstwa oraz do powiększenia ich średniej wielkości, co w efekcie ułatwia prowadzenie produkcji rolnej i ogranicza jej koszty, jak również otwiera drogę do wprowadzenia nowoczesnych technologii. Scalenia gruntów umożliwiają również realizację celów pozarolniczych, w tym zadań z zakresu ochrony środowiska, kształtowania krajobrazu i przeciwdziałania zmianom klimatycznym.

Granice planowanego obiektu scaleniowego.

    Celem scalenia gruntów jest stworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie poprzez m.in.:

• poprawę struktury obszarowej i rozłogu gruntów gospodarstw rolnych i leśnych;
• zmniejszenie ilości działek ewidencyjnych w poszczególnych gospodarstwach rolnych i racjonalne ich zaprojektowanie, a tym samym powiększenie średniej powierzchni działek;
• poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych poprzez powiększenie ich powierzchni w drodze dopłat;
• zmniejszenie odległości działek od siedliska i skrócenie czasu dojazdu, co będzie skutkowało obniżeniem kosztów produkcji rolnej;
• dostosowanie granic nieruchomości do systemu urządzeń melioracji wodnych, dróg oraz rzeźby terenu;
• zmniejszenie do koniecznego minimum lub likwidacja działek o kształtach niedogodnych do gospodarowania;
• wytyczenie i urządzenie funkcjonalnej sieci dróg dojazdowych do gruntów rolnych i leśnych oraz dojazdów do zabudowań gospodarczych o parametrach technicznych dostosowanych do współcześnie stosowanych maszyn rolniczych, co prowadzi do zwiększenia efektywności gospodarowania i usprawnienia mechanizacji upraw polowych;
• zapewnienie każdej poscaleniowej działce ewidencyjnej dostępu do drogi publicznej oraz zniesienie zbędnych służebności gruntowych;
• dokonanie niezbędnych korekt przebiegu granic nieruchomości w obrębie terenów zainwestowania siedliskowego w celu m.in. poprawy dostępności do budynków;
• pozyskanie gruntów służących do zaspokojenia potrzeb zbiorowych, terenów na rozbudowę i modernizację infrastruktury komunikacyjnej, również na przygotowanie warunków do tworzenia infrastruktury kanalizacyjnej, wodociągowej, energetycznej, oświatowej, sportowej i rekreacyjnej;
• zwiększenie retencji wodnej na gruntach rolnych (m.in. mała retencja wodna w tym tworzenie lub odtworzenie śródpolnych oczek wodnych i mokradeł czy małych zbiorników wodnych);
• zastosowanie rozwiązań ukierunkowanych na ochronę przyrody i ochronę środowiska (m.in. zachowanie zadarnionych skarp oraz zachowanie lub wyznaczanie pasów ochronnych o charakterze zakrzewień lub zadrzewień śródpolnych, wyznaczenie granicy polno-leśnej czy strefy buforowej);
• podział wspólnoty gruntowej za zgodą bezwzględnej większości osób uprawnionych do udziału w tej wspólnocie;
• zniesienie współwłasności nieruchomości rolnych;
• likwidację szachownicy gruntów;
• regulację granic obrębów ewidencyjnych;
• aktywne włączanie społeczności lokalnej w zagadnienia kształtowania warunków przestrzennych umożliwiających trwały rozwój danego obszaru (przekazanie funkcji kreacyjnej w tym zakresie swoistej formie samorządu lokalnego, jakim jest rada uczestników scalenia).

Proces scaleniowy składa się z prac kameralnych oraz terenowych i będzie przebiegał w następujących etapach:

• prace wstępne:
• sporządzenie wykazu uczestników scalenia,
• sporządzenie protokołów z badania Ksiąg Wieczystych i wykazu rozbieżności,
• analiza i ocena materiałów archiwalnych do założenia osnowy pomiarowej,
• wznowienie osnowy, stabilizacja, pomiar i wykonanie opisów topograficznych,
• ustalenie granic zewnętrznych obiektu,
• opracowanie projektu ogólnego;
• gleboznawcza klasyfikacja gruntów i aktualizacja bazy ewidencji gruntów i budynków;
• pomiar, wytyczenie i okazanie przebiegu dróg;
• przeprowadzenie szacunku gruntów oraz jego części składowych, szacunku drzewostanu;
• zebranie życzeń, co do przyszłej lokalizacji ekwiwalentów należnych uczestnikom scalenia;
• opracowanie projektu wstępnego;
• projekt szczegółowy:
• opracowanie projektu szczegółowego,
• wyznaczenie i utrwalenie projektu scalenia na gruncie,
• okazanie projektu scalenia gruntów uczestnikom;
• prace końcowe:
• sporządzenie dokumentacji niezbędnej do naliczenia ulg w podatku gruntowym,
• sporządzenie dokumentacji do ujawnienia nowego stanu w księgach wieczystych,
• aktualizacja baz danych ewidencji gruntów i budynków (EGiB) w zakresie projektu scalenia gruntów, aktualizacja bazy danych obiektów topograficznych (BDOT).

 Nie przewiduje się rozwiązań wariantowych. Przedsięwzięcie będzie realizowane na podstawie życzeń uczestników scalenia, uwzględniając jak najlepsze rozwiązania dla właścicieli gruntów oraz środowiska przyrodniczego.

Prace pomiarowe związane z założeniem osnowy pomiarowej oraz z pomiarem szczegółów terenowych i wyznaczenie projektu scalenia na gruncie, wykonane zostaną z uwzględnieniem nowoczesnych technologii, bezpiecznych dla środowiska (nadajniki GPS, dalmierze elektroniczne, bezzałogowe statki powietrzne (DRON). Natomiast prace projektowe związane ze scaleniem gruntów oraz założenie ewidencji gruntów po scaleniu wykonane zostaną w systemie informacyjnym, w programie geodezyjnym EWMAPA, EWOPIS, EWID 2000. Utrwalenie nowych granic działek, powstałych w wyniku scalenia gruntów, polega na dokonaniu stabilizacji punktów granicznych betonowymi słupkami ze szklanymi podcentrami, rurkami i prętami metalowymi oraz palami drewnianymi. Taka ingerencja w środowisko przyrodnicze praktycznie pozostawia obszary przyrodnicze w stanie nienaruszonym i nie zmieni to ich dotychczasowego charakteru, a także nie nastąpi zakłócenie w równowadze przyrodniczej i nie wpłynie na bioróżnorodność środowiska. Podczas scalenia gruntów nie nastąpi masowa likwidacja miedz na granicach działek, które na terenach wykorzystywanych rolniczo stanowią naturalną enklawę flory i fauny, czy też wycinka drzew i krzewów.

Obszary objęte planowanym scaleniem „Ochrymy i inne” to przede wszystkim grunty rolne. Stanowią 87,88 % ogólnej powierzchni obiektu, co świadczy o rolniczym charakterze tych terenów. Grunty rolne występują we wszystkich miejscowościach obiektu, z czego największy udział procentowy gruntów rolnych w ogólnej powierzchni obrębu wchodzącej w obszar scalenia jest w obrębie Lewkowo Nowe – 92,99 %, Stare Lewkowo – 92,30 % oraz w Kapitańszczyźnie 90,79 %.

 W strukturze użytkowania gruntów, drugimi pod względem wielkości są lasy i stanowią 6,57 % ogólnej powierzchni obiektu. Najwięcej lasów występuje w Podlewkowie 22,08 % (ogólnej powierzchni obrębu wchodzącej w obszar scalenia). Lasy występują w każdym z obrębów wchodzącym w skład planowanego obiektu scaleniowego, w kilku skupiskach.

Lasy prywatne na terenie gminy w większości zaliczone są do lasów gospodarczych. Stąd też podstawową funkcją tych lasów jest produkcja surowca drzewnego, głównie na potrzeby własne miejscowej ludności. Pełnią również funkcję wodo i glebochronną oraz krajobrazową, a także stanowią ostoję dla zwierzyny i ptactwa. Gospodarka leśna prowadzona jest głównie w oparciu o uproszczone plany urządzania lasów poszczególnych obrębów ewidencyjnych. Z informacji zawartych w planach wynika iż, głównym gatunkiem panującym w drzewostanach działek objętych planowanym scaleniem jest sosna i świerk. Znaczący jest również udział dębu, brzozy, grabu, modrzewia. Pod względem typów siedliskowych lasów przeważają bory świeże, bory mieszane świeże, bory mieszane wilgotne i lasy mieszane wilgotne. Wiek drzewostanu jest zróżnicowany – dominują drzewostany zaliczane do I i II klasy wieku (1 – 20 lat i 21 – 40 lat), są również drzewostany, którym przypisuje się wiek ponad 40 lat – III klasa wieku (41 – 60 lat).

Gruntami leśnymi będącymi własnością Skarbu Państwa włada Nadleśnictwo Browsk w Gruszkach, które posiada Plan Urządzania Lasu na lata 2012 – 2021 sporządzony przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku. Z informacji uzyskanych z Nadleśnictwa Browsk wynika, iż nowy Plan Urządzania Lasu jest w trakcie opracowywania.

Planowany obiekt scaleniowy w całości położony jest na Obszarze Chronionego Krajobrazu Puszcza Białowieska oraz częściowo w granicach Obszarów Natura 2000:

1. Puszcza Białowieska - (kod obszaru PLC200004) – obszar specjalnej ochrony ptaków oraz specjalny obszar ochrony siedlisk. W jego granicach znajdują się działki nr działki 200, 201, 202/1 położone w obrębie Podlewkowie;
2. Ostoja w Dolinie Górnej Narwi (kod obszaru PLH200010) – specjalny obszar ochrony siedlisk – w jego granicach znajduje się część obrębów Lewkowo Nowe i Stare Lewkowo;

Działki wchodzące w skład planowanego obiektu scaleniowego „Ochrymy i inne”, położone są na terenach o wyższych wysokościach nad poziomem morza, dlatego też nie występuje zagrożenie nadmiernego uwilgotnienia.

Na obszarze planowanego przedsięwzięcia nie występują ekosystemy lądowe o znaczeniu międzynarodowym, wpisane na listę Konwencji Ramsarskiej o obszarach wodno – błotnych.

Wody poziomu przypowierzchniowego występują w aluwiach rzecznych oraz w utworach wodnolodowcowych. Poziom ten występuje w dolinie rzeki Narewki oraz w dolinach mniejszych cieków i zagłębień terenowych, a także na terenach wysoczyznowych zbudowanych z piaszczystych utworów pochodzenia wodno-lodowcowego. Głębokość zalegania zwierciadła wody w dolinach rzecznych i zagłębieniach waha się w granicach 0,0 - 1,0 m, a na obszarach wysoczyznowych do 5,0 m.

 Z dolinami rzek i potoków, czyli z terenami o podłożu wilgotnym, związane są lasy łęgowe. Pośród wszystkich europejskich lasów, łęgi należą do jednych z najbogatszych siedlisk życia zwierząt i roślin. Lasy łęgowe związane są głównie z dolinami rzek i potoków, występują na podłożach wilgotnych. Zgodnie z serwisem Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska www.geoserwis.gdos.gov.pl na terenie planowanego przedsięwzięcia występują siedliska łęgowe o kodach:

- 91E0 – łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe;

- 91F0 – łęgowe lasy dębowo – wiązowo – jesionowe.

Na terenie obiektu „Ochrymy i inne” występuje rzeka Narewka oraz jej dopływy: Waliczówka we wsi Kapitańszczyzna, Jabłoniówka we wsi Ochrymy, Okulinka we wsi Podlewkowie i Bobrówka we wsi Lewkowo Nowe. Wszystkie ww. dopływy są drobnymi ciekami biorącymi swój początek na obszarze gminy. 

Ponadto na planowanym obiekcie scaleniowym znajduje się dwanaście zbiorników wodnych, stawy są zbiornikami sztucznymi i nie zostały dla nich ustanowione obszary ochronne.

Poprawie warunków wodnych na planowanym obiekcie scaleniowym „Ochrymy i inne” będą służyły przewidziane działania, przyczyniające się do zwiększenia retencji wodnej na gruntach rolnych, polegające na zachowaniu śródpolnych oczek wodnych oraz istniejących mokradeł. Na planowanym obiekcie znajduje się kilka mniejszych okresowych mokradeł oraz dwa duże całosezonowe (woda retencjonowana jest przez cały okres wegetacyjny) i znajdują się na działkach ewidencyjnych Nr 72, 73/2, 76, 82, 83/1, 83/2, 84, 90/1, 90/2, 90/3, 220/1, 221/5, 221/6 w obrębie Ochrymy oraz 117, 118, 119, 120, 121/1, 122, 123, 124, 125, 126, 127 i 135 w obrębie Podlewkowie zlokalizowanych wokół rzeki Jabłoniówka. Teren należy zachować jako istniejące mokradło.

W założeniach do projektu scalenia znajduje się również przebudowa istniejącego urządzenia melioracji wodnych (zastawki) w celu zmiany jej funkcji, tj. zmiana funkcji z odwadniającej na nawadniająco – odwadniającą (na rowie melioracyjnym zlokalizowanym na działkach ewidencyjnych nr 83, 178, 179, 180, 182, 101, 103 w obrębie Porosłe oraz działkach ewidencyjnych nr 81/1, 81/2 i 89 w obrębie Kapitańszczyzna). Zostanie również wydzielona działka ewidencyjna pod planowaną budowę zbiornika małej retencji wodnej (działki ewidencyjne nr 205, 206, 209, 210/2 w obrębie ewidencyjnym Podlewkowie) w ramach zagospodarowania poscaleniowego.

 Zastosowane będą rozwiązania ukierunkowane na ochronę przyrody i ochronę środowiska (m.in. zachowanie zadarnionych skarp oraz zachowanie lub wyznaczanie pasów ochronnych o charakterze zakrzewień lub zadrzewień śródpolnych czy wyznaczenie strefy buforowej w dolinie rzeki Narewka).

Na opracowywanym terenie istnieje 100 gospodarstw rolnych, które posiadają łącznie 666 działek ewidencyjnych. Statystycznie jedno gospodarstwo rolne tworzy 6,7 działek ewidencyjnych, a jego średnia powierzchnia to 4,1073 ha. Analizując strukturę gospodarstw rolnych podzielono je na następujące przedziały obszarowe:

• 1,0000 – 5,0000 ha – 77 gospodarstw, które tworzy 326 działek ewidencyjnych o łącznej powierzchni 178,3651 ha,
• 5,0001 – 10,0000 ha – 14 gospodarstw, które tworzą 143 działki ewidencyjne o łącznej powierzchni 85,6212 ha,
• 10,0001 – 15,0000 ha – 5 gospodarstw, które tworzy 86 działek ewidencyjnych o łącznej powierzchni 57,6880 ha,
• 15,0001 – 25,0000 ha – 3 gospodarstwa, które tworzy 66 działek ewidencyjnych o łącznej powierzchni 60,5322 ha,
• powyżej 25,0000 ha – 1 gospodarstwo, które tworzy 45 działek ewidencyjnych o łącznej powierzchni 28,5197 ha.

Na planowanym obiekcie scaleniowym znajdują się 4 wspólnoty gruntowe:

• Wspólnota gruntowa wsi Ochrymy,
• Wspólnota gruntowa wsi Kapitańszczyzna,
• Wspólnota gruntowa wsi Podlewkowie,
• Wspólnota gruntowa wsi Podlewkowie – Suchodoły.

Składają się z 8 działek o łącznej powierzchni 5,8067 ha, co stanowi 0,97 % powierzchni całego obiektu objętego opracowaniem. Istotą Wspólnoty jest uprawnienie do korzystania ze wspólnego gruntu. Osobom (podmiotom) uprawnionym do udziału we wspólnocie przysługują ułamkowe części we współużytkowaniu każdej spośród nieruchomości składających się na Wspólnotę Gruntową. Z pewnością nie jest to korzystne dla uprawnionych.

 Jednym z zadań podczas scalenia obiektu „Ochrymy i inne”, będzie likwidacja Wspólnot Gruntowych. Nastąpi to poprzez objęcie ich postępowaniem scaleniowym, a następnie dokonanie podziału gruntów pomiędzy uprawnionych do udziału we Wspólnocie przez co wzrośnie ilość działek. Jednak w przypadku Wspólnot Gruntowych podział będzie miał korzystny wpływ, przede wszystkim ekonomiczny, na kształtowanie się przestrzeni produkcyjnej gospodarstw rolnych, poprzez ich powiększenie, a także regulację sytuacji prawnej gruntów. Bardzo istotnym celem scalenia gruntów jest utworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania na gruntach rolnych i leśnych poprzez odpowiednie ukształtowanie rozłogów oraz poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych i lasów.

W planowanym scaleniu gruntów, poprawne zaprojektowanie rozłogu gospodarstw rolnych może korzystnie wpłynąć na poprawę warunków przyrodniczych. Planowane przedsięwzięcie zrealizowane zostanie, na podstawie wariantowych życzeń uczestników scalenia, z uwzględnieniem najkorzystniejszych rozwiązań dla zainteresowanych właścicieli gruntów oraz środowiska przyrodniczego. Dąży się do zmniejszenia liczby działek małych i o wąskich nieregularnych kształtach. Granice nowoprojektowanych działek w miarę możliwości zostaną dostosowane do systemu istniejącej melioracji wodnej, rzeźby terenu oraz systemu komunikacyjnego, aby uniknąć ingerowania w środowisko przyrodnicze i walory krajobrazowe. Korzystny rozłóg gruntów może wpłynąć na zmniejszenie kosztów wszelkich prac związanych z transportem rolniczym (wywóz obornika, zwożenie ziemiopłodów, dojazdy maszyn, dowóz lub dojście pracowników do pracy, itp.). Nowoprojektowany rozłóg gruntów gospodarstw rolnych nie będzie miał wpływu na obszary prawnie chronione, położone w planowanym obiektcie „Ochrymy i inne”.

Oddziaływanie planowanego przedsięwzięcia będzie miało zasięg lokalny, ograniczony do najbliższego otoczenia.

W założeniach prac poscaleniowych znajduje się modernizacja dróg i poprawa układu przestrzennego dróg gminnych. Przy kształtowaniu infrastruktury drogowej należy zwrócić uwagę  na  potrzeby  mieszkańców w  zakresie  poprawy  gospodarowania  swoimi  gruntami.

Prace projektowe i poscaleniowe będą miały na celu przede wszystkim:

• poszerzenia istniejących dróg, dostosowując je do obecnych parametrów technicznych pojazdów i maszyn rolniczych;
• poprawę stanu technicznego istniejących dróg transportu rolnego poprzez urządzenie lub modernizację obecnej nawierzchni;
• modernizację i budowę  elementów  infrastruktury  drogowej  (zjazdów,  przepustów i rowów przydrożnych);
• projektowanie nowych dróg  w  celu  ułatwienia  dojazdu  oraz  uzyskania  dostępu do drogi publicznej  dla każdej działki ewidencyjnej, przy racjonalnym wykorzystaniu odcinków istniejących na gruncie, lecz nie uwidocznionych w ewidencji;
• dostosowanie pasa drogowego do faktycznego przebiegu drogi w terenie.

Ujęta w założeniach do projektu scalenia gruntów modernizacja istniejących dróg, nie wpłynie negatywnie na elementy środowiska przyrodniczego, nie pogorszy stanu środowiska z uwagi na to, iż większość dróg planowanych do budowy i przebudowy, przebiega po istniejącym śladzie. Parametry poszczególnych dróg będą określone w odrębnych projektach technicznych.

W związku z powyższym poczyniono założenia:  

Obręb Ochrymy:

- planowane do urządzenia nawierzchnią żwirową jest 4,692 km dróg

- nowoprojektowane 102 m drogi wraz z parkingiem

- nowoprojektowane 1000 m jako przedłużenie istniejącego pasa drogowego i urządzić nawierzchnią żwirową,

Obręb Kapitańszczyzna:

- planowane do urządzenia nawierzchnią żwirową 2,939 km

Obręb Podlewkowie:

- planowane do urządzenia nawierzchnią żwirową 2,365 km

Obręb Porosłe:

- planowane do urządzenia nawierzchnią żwirową 0,980 km

Obręb Lewkowo Nowe:

- planowane do urządzenia nawierzchnią żwirową 0,426 km

Obręb Stare Lewkowo:

- planowane do urządzenia nawierzchnią żwirową 0,544 km

W trakcie opracowywania założeń do projektu scalenia, określono również perspektywiczne grunty, które w trakcie scalenia należy zabezpieczyć na cele użyteczności publicznej, służące do zaspokojenia potrzeb zbiorowych, terenów na rozbudowę i modernizację infrastruktury np. komunikacyjnej, jak również oświatowej, sportowej i rekreacyjnej,

Realizacja planowanego przedsięwzięcia nie wymaga korzystania z wody. Nie przewiduje się prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej tzn. zaopatrzenia w wodę osób prowadzących prace scaleniowe czy poscaleniowe oraz odprowadzania ścieków, nie będą wykorzystywane surowce naturalne w ramach prac scaleniowych. Wielkości wykorzystywanych paliw i surowców naturalnych w trakcie prac urządzeniowych, będzie można ustalić dopiero na etapie opracowania projektów szczegółowych realizacji przedsięwzięć związanych z kształtowaniem sieci dróg transportu rolnego.

W trakcie realizacji planowanych prac scaleniowych i poscaleniowych na analizowanym obiekcie, nie będą wprowadzane do środowiska substancje lub energia, niebezpieczne z punktu widzenia ochrony środowiska. Nie wystąpi emisja wibracji oraz promieniowania, nie powstanie także pole elektromagnetyczne oraz inne zakłócenia. Zgodnie z powyższym realizacja prac w tym zakresie nie będzie wpływała negatywnie na stan środowiska. W trakcie przeprowadzania prac scaleniowych, niewielki wzrost emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego czy hałasu może mieć miejsce w wyniku przewozu geodetów wykonujących niezbędne pomiary w terenie. Jest to związane z pracą sprzętu technicznego i ruchem pojazdów. Możliwa jest również emisja zanieczyszczeń gazowych, produktów spalania paliw w środkach transportu i maszynach roboczych. W przeprowadzanych pracach ważny jest stan techniczny środków transportu i urządzeń stosowanych do realizacji inwestycji, jak również właściwe zorganizowanie pracy. W trakcie prac na obiekcie scaleniowym opisane emisje wystąpią w niewielkim stopniu, gdyż do realizacji wymienionych czynności zostanie wykorzystana mała ilość środków transportu i maszyn, a planowane prace mają niewielką skalę i lokalny charakter. Nie przewiduje się wytwarzania odpadów.

Scalenie nie będzie miało transgranicznego oddziaływania na środowisko.
Kształtowanie struktury gospodarstw rolnych i rozłóg wpłyną korzystnie na poprawę warunków przyrodniczych. Granice nowowydzielonych działek zostaną w miarę możliwości dostosowane do rzeźby terenu nie powodując tym samym zakłóceń w grawitacyjnym spływie wód. Realizacja przedsięwzięcia nie pogorszy stanu ilościowego i jakościowego jednolitych części wód, nie wpłynie również negatywnie na osiągnięcie celów środowiskowych jednolitych części wód.

W ramach zagospodarowania poscaleniowego nie przewiduje się wykonywania zadrzewień i zakrzewień. Nie planuje się wylesienia, zalesienia czy też tworzenia jednostek wielkoobszarowych o dużej koncentracji produkcji, a więc nie przewiduje się wystąpienia zakłóceń równowagi w przyrodzie oraz zmniejszenia bioróżnorodności środowiska.

 Obiekt „Ochrymy i inne” leży w granicach obszaru chronionego krajobrazu „Puszcza Białowieska”, część obrębu Podlewkowie położona jest w granicach Natura 2000 (Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Puszcza Białowieska” PLC200004 i Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Puszcza Białowieska” PLC200004), a część obrębów Lewkowo Nowe i Stare Lewkowo znajduje się w specjalnym obszarze ochrony siedlisk Ostoja w Dolinie Górnej Narwi (kod obszaru PLH200010).

Realizacja prac poscaleniowych, urządzeniowych związanych z modernizacją, urządzeniem, poszerzeniem dróg na obszarze objętym scaleniem, ze względu na obecność obszarów chronionych, wymagać będzie uwzględnienia w dokumentacjach projektowych: zakazów, nakazów i potrzeb wynikających z obecności obszarów prawnie chronionych na obiekcie scalenia.

Wszystkie działania związane z rozwojem obszarów wiejskich powinny uwzględniać założenia rozwoju zrównoważonego. Celem nadrzędnym jest integracja gospodarki rolnej oraz rozwoju infrastruktury z ochroną środowiska. Scalenie gruntów jest przedsięwzięciem łączącym prace kameralne i terenowe. Ich następstwem są inwestycje infrastrukturalne na terenie obiektu scaleniowego. Przeprowadzając prace projektowe dąży się do stworzenia odpowiedniej organizacji gospodarstw rolnych przy jednoczesnym zachowaniu wszelkich walorów środowiska naturalnego, mając na uwadze jak najmniejszy wpływ przyszłych działań na scalonych gruntach, na poszczególne komponenty środowiska naturalnego.